Bio composieten

Bio composieten hebben met hun veelzijdigheid en vormbaarheid een belangrijke plek binnen de categorie biobased materialen. Een natuurlijk alternatief voor hout biedt de ontwerper meer variëteit in materiaal en dus in creatieve vrijheid. Tijd om eens enkele van deze materialen onder de loep de nemen.

bio composieten 01

Veelzijdig en vormbaar: innovatieve bio composieten gemaakt van plantaardige restmaterialen vormen steeds vaker een prima alternatief voor hout

Hout zaag je in planken en dan is het klaar voor gebruik. Met veel natuurlijke materialen die prima geschikt zijn voor gebruik in de bouw is dat echter niet het geval. Het samenvoegen van bio materialen tot bio composieten of bio laminaten is daarom erg nuttig. En wanneer het bindmiddel dan ook nog eens op natuurlijke basis is dan beschikken we over een veelzijdig hernieuwbaar materiaal dat op allerlei manieren toegepast kan worden.

bio composieten 05

Bio laminates

Ontwerpbureau HuisVeendam gebruikt gemodificeerd zetmeel om agrarisch restmaterialen te upgraden naar ‘bio laminates’. Een lange traditie van het gebruik van natuurvezels en aardappelzetmeel in het noorden van het land ging verloren met de komst van olie en synthetische producten. Het bureau laat zien door met moderne technieken zetmeel te modificeren dat deze methodes nog zeer actueel kunnen zijn. HuisVeendam gebruikt als grondstof plantvezels die niet in de voedingsmiddelen gebruikt worden. Dus materialen die als afval beschouwd worden of die geen praktische functie hebben, zoals bijvoorbeeld verschillende soorten gras en stro, resten van knollen en naalden van coniferen.

bio composieten 03

De biologische restmaterialen worden uitgestrooid over een laag lijm gemaakt van aardappelzetmeel die al dan niet verstevigd is met een juten mat, afhankelijk van de toepassing van het product. Dit geheel wordt vervolgens geperst waarna het te drogen wordt gelegd. Tijdens het droogproces dat meer dan een maand kan duren sluiten de zetmeel moleculen zich en hardt het materiaal uit waardoor het meer waterbestendig en krasvast wordt. Een productieproces waar weinig energie bij verbruikt wordt en amper CO2 wordt uitgestoten. Sterker nog, door plantmateriaal te gebruiken in een gebouw wordt juist CO2 aan de atmosfeer onttrokken en opgeslagen.

bio composieten 02

Ceranex

Novalignum uit Zevenbergen werd geïnspireerd door het natuurlijke versteningsproces van hout. Nu maken ze Ceranex, platen gemaakt van vezels van aubergine planten en plantaardig restmateriaal uit de bos- en tuinbouw platen die als gevelbekleding worden toegepast. De plantvezels worden samen met een biologische vloeistof en een poeder met mineralen ‘versteend’ tot volledig composteerbare maar weerbestendige tegels.

bio composieten 04

Eco-board

Eco-board wordt gemaakt van de strohalmen die overblijven na het oogsten van graan. Deze worden met verbruik van weinig energie geperst tot platen die op allerlei manieren toegepast kunnen worden in een gebouw. Bijvoorbeeld als onderplaat voor wandbekleding of in meubilair. Zo zijn in enkele van onze projecten keukenblokken uit Eco-board geplaatst. Eco-board bestaat voor 3% uit het synthetisch bindmiddel MDI waardoor we het materiaal niet als 100% biobased kunnen beschouwen. Maar als men kijkt naar de vergelijkbare massaal toegepaste spaanderplaat producten dan bevatten deze 15%-20% van de formaldehyde bevattende kunsthars UF. Met het alternatief Eco-board wordt dus een grote stap in de goede richting gezet.

bio composieten 06

Complementair in plaats van concurrerend

Een belangrijk aspect van al deze materialen is dat ze qua grondstoffen niet concurreren met de productie van voedingsmiddelen. Ze gebruiken verschillende delen van de plant die op hetzelfde stuk grond verbouwd wordt. Een niet te onderschatten kenmerk gelet op de alsmaar verschuivende verhouding tussen bevolkingsgroei en beschikbare grond. Overigens zijn dit bij lange na niet de enige interessante bio composieten. Er zijn talrijke andere voorbeelden die even veelzijdig zijn.

Helaas worden er ten behoeve van de marketing ook de nodige producten met het label ‘biobased’ gepresenteerd waarbij dan in de kleine lettertjes te lezen is dat er toch nog een flinke hoeveelheid toevoegingen in zitten. Aan deze interessante bio composieten te zien is de biobased revolutie duidelijk in volle gang maar het blijft wel zaak om ieder innovatief materiaal met een kritische blik te bekijken.

BronnenMateria.nlHuisveendam.nlNovalignum.nl en Eco-boards.eu