Quantum Leap
door Daan Bruggink
In één keer zitten we in een soort ‘quantum leap’. Een sprong in de tijd. Als er niets gebeurd zou zijn, zouden we hier decennia over doen. Plots kijken we heel anders naar de wereld. Fundamentele principes die we voor lief namen zijn wezenlijk veranderd. Voorheen normale uitingen komen nu abrupt, misplaatst en zelfs bizar over. Reisadvertenties lijken uit de Truman show te komen, vrolijke optredens lijken freakshows en leuke familiefoto’s in sociale media lijken uit een vorig leven te komen. We zetten ineens iedere dag vraagtekens bij het systeem dat we sinds onze geboorte kennen. Zoals de bekende Nederlandse trendvoorspeller Lidewij Edelkoort schreef, zal de impact van de uitbraak dwingt ons het tempo te vertragen. Het laat ons vanuit huis werken en leert om meer zelfvoorzienend en meer bewust te worden.
Eigenlijk wisten we allemaal al lang dat we draconische veranderingen moeten aanbrengen in de manier waarop we leven, reizen, consumeren en entertainen om als soort te overleven. Het eindeloos produceren en consumeren van goederen en de slopende hoeveelheid informatie over onzinnige zaken was ons langzaam aan het verdoven. Zelden doen we dingen zonder te haasten of rustig op antwoorden wachten en naar oplossingen te zoeken. Ook zelf dingen produceren was grotendeels verdwenen.
Het afgelopen decennium proefde je weliswaar al een transitie naar een meer circulaire economie: natuur, milieu en gezondheid krijgen steeds meer aandacht en we werden ineens geconfronteerd met zaken als stikstofproblematiek en PFAS normen. Echter heeft de plotselinge stop van alles de besluitvorming daaromtrent uit onze handen genomen. In een keer zitten we massaal in de quarantaine van onze eigen consumptiemaatschappij. Zo heeft de eindeloze Chinese export economieën verstoord en werkloosheid en vervuiling veroorzaakt. Ook dat komt nu tot stilstand. We worden teruggeworpen en herontdekken onszelf.
Zoals iedereen al gezien heeft blijkt uit satellietbeelden dat de luchtkwaliteit in China is toegenomen. Kolencentrales en fabrieken liggen deels stil, waardoor de Chinese CO2-uitstoot met 25% is gedaald. Wereldwijd staan de vliegtuigen op de grond. De ochtend- en avondspits zijn verdwenen en treinen rijden niet meer. Het virus laat ons helder zien hoe vertragen en stilleggen een veel betere leefomgeving kan opleveren die zelfs op grote schaal zichtbaar is. De CO2 data van het Mauna Loa observatorium in Hawaii, laat een duidelijke daling zien van de uitstoot van CO2.
Door die quantum leap worden we ook op andere feiten gedrukt. Ongelijkheid telt in één keer niet meer; we zitten allemaal in hetzelfde aardse schuitje. Goede gezondheid en welzijn blijkt toch het belangrijkste van alles. De twee maanden zonder productie levert ons schone lucht, eenden in de fonteinen van Rome en kraakhelder water in de grachten van Venetië, waarin je voor het eerst sinds tientallen jaren de vissen ziet zwemmen. De grote nadelen van onze globalisering zijn ineens zichtbaar en, als het nog even duurt, zal het leiden tot steeds meer lokale initiatieven. Sectoren zullen zich heroriënteren en zich meer op de lokale markten richten, lokale ketens creëren en circulariteit stimuleren.
Het virus creëert draagvlak voor veel meer groene maatregelen op het moment dat deze crisis voorbij is. Er is onverwacht ruimte voor persoonlijke ontwikkeling en bezinning, naast de enorme samenhorigheid en verbondenheid die we al zien. We doen het gedwongen allemaal wat rustiger aan. Denk aan de mensen die het zwaar hebben, maar neem ook de tijd om de rust op straat te bewonderen, de schone lucht in de ademen, de streeploze luchten te aanschouwen en ontzag te hebben voor de regeneratieve kracht van de natuur met het ontluiken van de lente.
Toch zal op una momento dado de economie weer opgestart worden. De impact van het virus zal een cruciale invloed hebben op de vraag of we een alternatieve en andere wereld op kunnen bouwen. We kunnen met een schone lei beginnen. Veel bedrijven en veel geld zal worden weggevaagd. Improvisatievaardigheden en creativiteit zijn de grootste troeven. Opnieuw, meer duurzaam, opstarten vereist veel inzicht en durf. Een nieuwe economie opbouwen met andere waarden en manieren om productie, transport, distributie, detailhandel en bouwwereld aan te pakken.
Het is juist nu het moment om door te pakken en in volle vaart te investeren in meer groene (bouw-)projecten, juist in die duurzaamheid. We weten allen dat op het moment dat het weer gaat draaien, we klaar moeten zijn om te schakelen. Wacht niet tot men de herstart van de economie aangrijpt als excuus om duurzame maatregelen uit te stellen of te schrappen. Positivisme en geestdrift bij ondernemingen en organisaties die zich inzetten voor een meer duurzame wereld om ons heen is alleen maar groter in deze tijd!
Dit opiniestuk van ORGA oprichter Daan Bruggink is oorspronkelijk gepubliceerd als LinkedIn artikel. Daar geeft hij regelmatig zijn mening over actuele ontwikkelingen op het gebied van duurzame architectuur, circulariteit en houtbouw. Volg Daan op LinkedIn als u op de hoogte wilt blijven.