Biophilic design: ontwerpen met de natuur
Biophilic design speelt in op de ingeboren behoefte van de mens om in contact te staan met de natuur. ‘Dat klinkt wat zweverig’ zal je misschien denken. Maar onderzoek toont aan dat een omgeving met biophilia aspecten stress verlaagt en zo positief werkt op de gezondheid van de gebruikers. Goed voor iedereen en ook bedrijfsmatig interessant want gezonde werknemers zijn immers productiever, met hogere winstcijfers als resultaat.
Onze oorsprong is te vinden in de natuur. Millennia lang zijn wij geëvolueerd in de natuur. We zijn gevormd door het ontdekken en verkennen van de natuur. Door het instinctief reageren op prikkels uit de natuurlijke omgeving. Deze intuïtieve reacties zitten dan ook diep ingebakken in onze aard en wezen. Pas een paar honderd jaar leven wij in een kunstmatige omgeving die we gedreven door kosten en efficiëntie creëren. Hierdoor zijn we steeds verder van onze natuurlijke aard afgedreven. Biofilische of biophilic architectuur brengt elementen van de natuurlijke wereld terug in onze leefomgeving.
Biophilic design speelt in op de biologische band tussen mens en natuur met positief effect op welzijn en gezondheid
En indirect zorgt dat voor voor aanzienlijke economische en maatschappelijke voordelen in de vorm van lagere kosten en grotere efficiëntie of rendement.
- Bedrijven: Personeel is productiever en minder vaak absent
- Zorg: Korter verblijf en lager medicijnverbruik
- Winkels: Klant is bereid tot wel 25% meer te betalen
- Onderwijs: Kinderen leren 20% sneller
- Recreatie: Gasten betalen 10-20% meer voor een verblijf in de natuur
- Vastgoed: Gezonde gebouwen hebben hogere verkoopwaarde
Biofilisch ontwerpen versterkt het contact tussen mens en natuur door elementen van de natuur te verwerken in de gebouwde omgeving. Onderzoeken op het gebied van de neurowetenschappen en milieupsychologie laten zien dat omgevingen met biophilic design leiden tot minder stress, beter waarnemingsvermogen en een positievere gemoedstoestand. De laatste jaren zien we dan ook dat deze ontwerpvisie op talrijke gebieden wordt toegepast, bijvoorbeeld in de ontwerpen van scholen, kantoren en hotels.
Het ontwerp van basisschool De Verwondering in Almere bevat tal van biofilische elementen. Het houten gebouw is er op gericht om de leerprestaties van de leerlingen te verhogen door hen veelvuldig in contact te brengen met de natuur. Architect Daan Bruggink en directeur Paula van Kuijk vertellen meer over het gebouw,
Impact op de werkomgeving
Natuurlijk hoort iedereen in een zo gezond mogelijke omgeving te wonen of te werken. Dat is de basis. Biophilic design toepassen op de werkomgeving kan een bedrijf echter nog een stap verder brengen. Gezonde werknemers die zich goed voelen zijn immers productiever en minder vaak ziek. Dat scheelt in de personeelskosten. En als je dan bedenkt dat personeelskosten gemiddeld maar liefst 90% van de totale bedrijfskosten bedragen…
Een snelle rekensom:
- 10% minder energiekosten = 0,1% lagere bedrijfskosten
- 10% minder huur = 0,9% lagere bedrijfskosten
- 10% minder personeelskosten = 9% lagere bedrijfskosten!
Biophilic onderzoek
De onderzoekers van Terrapin Bright Green uit New York zijn experts op het gebied van biophilia. Ze beschrijven ’14 patterns of biophilic design’ die grofweg zijn in te delen in drie groepen: direct contact met natuur, indirect contact met natuur en het beleven van plaats en ruimte. Daarnaast heeft Terrapin de specifieke positieve effecten van die ’14 patterns’ in kaart gebracht. Als je graag eens wat leest over de diepere achtergronden van biophilia dan zijn hun publicaties zeker de moeite waard.
Het International Living Future Institute (ILFI) uit de VS is de organisatie achter de Living Building Challenge, het meest ambitieuze label voor de duurzaamheid van gebouwen. Een van de criteria betreft de natuurlijkheid van het gebouw en dat wordt getoetst aan de hand van de aanwezige biofilische elementen. Het ILFI en het door hun ontwikkelde LBC label is dan ook een van de drijvende krachten achter de internationale opbloei van biophilic design het laatste decennium. Zo organiseren zij ieder jaar de Stephen Kellert Biophilic Design Award. Bij de editie van 2021 werd het ORGA ontwerp voor de tandartspraktijk in Middenmeer gekozen tot finalist.
ORGA en biophilia
De ideeën achter biophilic design zijn een bron van inspiratie voor ons bureau. ORGA oprichter Daan Bruggink ontwerpt al zijn gebouwen in hout en andere natuurlijke materialen. Deze focus op biobased materiaalgebruik en de elementen van biofilisch ontwerpen versterken elkaar. Andere biofilische elementen die we bij ieder project opzoeken zijn de natuurinclusiviteit van het gebouw, optimaal daglicht en het spanningsveld tussen beschutting en uitzicht. Planten of groene wanden in het interieur zijn vormen een zeer geschikte aanvulling.
Naast de genoemde raakvlakken spreekt ook de nadruk op een integraal ontwerpen ons erg aan. Alleen een goede samenwerking tussen architect, interieurontwerper en landschapsarchitect kan resulteren in een optimale biofilische woon- of werkomgeving. De voordelen zijn concreet en evident, zowel voor de mens als voor de portemonnee.