Spoorwegbeheerder ProRail nodigde ons uit voor een ontwerpwedstrijd om een natuurlijk en modulair gevelontwerp te maken voor de honderden technische gebouwtjes naast spoorlijnen die door het hele land te vinden zijn.
Vanuit het streven naar CO2 reductie en energieneutrale gebouwen hebben zij een modulair biobased bouwconcept ontwikkelt waarmee nieuwe gebouwen voortaan neergezet kunnen worden in de vorm en schaal die gewenst is voor de locatie. Een klein aantal architectenbureau’s werd vervolgens gevraagd om hier natuurinclusieve gevels bij te ontwerpen.
Voor de vormgeving hebben we ons laten inspireren door het spoor, het dragende fundament van al het vervoer wat erover heen jaagt om op tijd op de bestemming aan te komen. De basis van het spoor is het herhalende patroon van de onderliggende bielzen. Ditzelfde patroon verwerken we in de gevels en daarmee creëren we een visuele helderheid voor een gevel die schoon, dun en autonoom in het landschap staat, maar wel duidelijk bij een spoorgebonden gebouw hoort.
De herhaling van elementen in het spoor kent ook zijn variatie. Wissels in het spoor maken het netwerk van verbindingen mogelijk waarmee we overal kunnen komen en zijn kenmerkende momenten in de beleving van elke passagier. Een mooie aanleiding voor het ontwerp om beweging in de gevel te verbeelden en het zo te voorzien van expressie en een beleving die ook op snelheid interessant is.
De vormvrijheid met volledig hergroeibare materialen creëren we door een aantal ontwerpregels die, indien gewenst, per geplaatst gebouw opnieuw kan worden toegepast met een andere uitkomst. Hiermee ontstaat een familie aan gebouwen met afwisselende vorm en schaal die je op allerlei plekken in Nederland tegen kan komen, maar telkens herkenbaar zijn als een spoorgebonden gebouw.
Naast het feit dat de lamellen structuur een visueel interessante gevel oplevert heeft het een aantal praktische voordelen. Als toeschouwers onder een hoek naar de gevel kijken vormen de lamellen een vlak spel van schaduwen en hout wat steeds veranderd als je van positie veranderd. Deze onderbrekingen van het ‘platte’ vlak zorgen ervoor dat graffiti een stuk minder zichtbaar is, en het dus minder interessant is om deze gevel te bekladden. Zelfs in het geval van een poging tot bekladden is de gevel opgebouwd uit materialen die goed kunnen worden gereinigd. De modulaire opbouw van de gevel zorgt er ook voor dat elk onderdeel volledig circulair kan worden opgebouwd en indien nodig ergens anders hergebruikt kan worden.
Als laatste onderdeel van dit ontwerp integreren we in dit gevelontwerp de nestkasten voor de meest kansrijke bewoners per gevel oriëntatie. Door deze tussen de lamellen te leggen, zit er een verrassing die pas zichtbaar wordt vanuit een specifiek oogpunt. Dit zorgt er tevens voor dat de veiligheid (een van de 5 V’s) die belangrijk is voor de bevordering van biodiversiteit al in het ontwerp gewaarborgd wordt.
De concurrentie bij de ontwerpwedstrijd was pittig en ProRail koos na een lovende beoordeling van dit biobased concept er uiteindelijk voor om met een ander ontwerp verder te gaan.